Hangi Kimyasallar insan icin Zararli Hangi Kimyasallar insan icin Zararli Laboratuvar çalısmalarında insan sağlığına zararlı kimyasal maddelerle çalısılır. Çalısan kisinin sağlığı açısından bu maddelerin tanınması ile bu maddelerle temas halinde olusabilecek zararlı etkilerin önceden bilinmesi ve olası kazaların önlenmesi mümkündür. Kaza anında neler yapılacağı mutlaka laboratuvarlarda yazılı olarak bulundurulmalı, kazaya uğrayan kisi bir sağlık kurulusuna götürülmelidir. Burada bu kimyasalların bir listesi verilmistir. ——————————————————————————–

İnsan Sağlığına Zararlı Kimyasallar Ağır metaller Hidrojen peroksit Aromatik nitro bilesikleri Hidrojen sülfit Aldehitler Hidrojen syanid Alkali metaller Đnorganik amidler Alkali tuzları (NaOH, KOH) Karbon disülfür Amonyak Karbon tetraklorür Benzen Klorlu hidrokarbonlar Civa Ksilen Eterler Metil alkol Fenoller Nitrat ve nitritler Florlu hidrokarbonlar Nitrik asit Formaldehit Okzalik asit Fosfor Perkloratlar Halojenler Toluen

01.01. Klorik asitler Bunlar kolaylıkla reaksiyona girerler. Bu asitler bir yere sıçradığı zaman gerekli önlemler alınmalıdır. Temizleme sırasında üç faktör önemlidir: 1. Molekülün su ile reaksiyonu, 2. Kimyasal maddenin ve parçalanma ürünlerinin korrozif özelliği, 3. Đnsanda yaptığı irritasyonlar. Onun için klorik asitleri temizlemede su kullanılmamalıdır (Ancak vücuda sıçraması halinde, bol su ile yıkanmalıdır). Reaksiyon sonunda ortaya çıkan ısı, klorlu maddeyi buharlastırır. Buharın kokusu irrite edicidir. Klorik asitler bir yere sıçradığı zaman önce üzerine kum, sodyum bikarbonat veya ikisinin karısımı dökülmelidir. Biraz bekleyip metal veya plastik bir kasıkla kazınmalıdır. Kumun bırakacağı leke çok az ve açık renklidir.

01.02. Alkali metaller 1. Yanıcı olmaları, 2. Su ile reaksiyonları, 3. Nemli deri ile temasları önlenmelidir. Alkali metaller ile vücudun temas eden yeri bol su ile yıkanmalıdır. Bunların su ile reaksiyonları sonucu hidrojen açığa çıkar. Eğer çalısılan laboratuvarda ısı yüksek ise hidrojen patlar. Bu metallerin hava ile temasları derhal patlama yaptıklarından ya inert gaz veya karosen içinde saklanmalıdır. Kullanılan karosende su varsa yine tehlikelidir. Alkali metal yangınlarını söndürmek çok zordur. Yangınları söndürmek için toz grafit kullanılması önerilir.

01.03. Eterler 1. Deri ile temasları kurutucu etkiye sahiptir. Uzun süre temas sonucu dermatit olusur. 2.Belli sartlarda yanıcıdırlar. Örneğin etil eterin 45°C’da yanmaya basladığı iyi bilinir. Yanmaya statik elektrik de sebep olabilir (buhar). Eter yangınlarını söndürmek için CO2 kullanılır. Bir yere eter sıçradığı zaman yapılacak is, eteri süngere emdirip çeker ocak altında buharlastırmakdır.

01.04. Okzalatlar Bunlar dokular ve kan tarafından emildiklerinden kalsiyumu çöktürürler. Olusan kalsiyum okzalat çözünmez. Okzalatların akut olarak solunması, irritasyon dolayısıyla insana zararlıdır, önlem alınmalıdır. Fakat okzalatların kronik olarak solunması halinde, böbrek tübüllerinde kalsiyum okzalat tasları olusur. Deriden kronik absorbsiyon sonucu kanda yeteri kadar kalsiyum okzalat olusturup kan dolasımını etkilerler. Olay kangrenle sonuçlanabilir.

01.05. Sülfürik asit Hangi konsantrasyonda olursa olsun, gözlerle teması tehlikelidir. Derisik sülfürik asit gayet korrozif olup, deride siddetli yanıklar meydana getirir. Sulandırılırken, asit daima yavas ve dikkatlice suya dökülür, asla tersi yapılmaz.

01.06. Nitrik asit Zararı ve tehlikesi konsantrasyonu arttıkça artar. Yüksek konsantrasyondaki nitrik asitle çeker ocakta çalısılmalıdır. Dumanlı ve derisik nitrik asit vücut ve özellikle gözler için tehlikelidir. Yüksek ısıda son derece zehirli nitrojen oksit buharları verir.

01.07. Glasial asetik asit Oldukça korozifdir. Yanıkları çabuk iyilesmez, mutlaka bir sağlık kurulusuna basvurulmalıdır.

01.08. Hidrofluorik asit Son derece tehlikelidir. Vücudun neresine değerse değsin siddetli yanıklar yapar ve çabuk iyi olmaz. Buharı da solunumda tehlikeli olup, fazlası ölüme neden olabilir. Bu bakımdan ancak iyi isleyen bir çeker ocak içinde kullanılır.

01.09. Pikrik asit Kuru olunca patlayıcı olduğundan daima, en az %10 sulu halde muhafaza edilir.

02. Laboratuvar Kazalarında Đlk Yardım

02.01. Yanmalarda Đlk Yardım Yanıklara su sürmemeli, kabarcıkları kesip atmamalıdır. Vazelin sürüp, yanık yerini muhafaza için sargılamalı, yoksa üzerine un ve zeytinyağı sürülmelidir. Yanıkların deri esmerlesinceye kadar %5’lik tanen ile yıkanması veya bu çözeltiyle ıslatılmıs bezin yara üzerine konulması iyidir. Bir yangın anında yanan yer veya kisinin üzeri hava ile teması kesecek herhangi bir seyle (palto, battaniye v.b. gibi ) kapatılmalıdır.

02.02. Alkali, Asit, Brom veya Fosfor Yanıklarında Đlk Yardım Bromdan ileri gelen yanıkları benzol veya petrol ile iyice yıkamalıdır. Fosfor nedeniyle olmus yanık yer de bikarbonat eriyiğine daldırılır ve sonra fosforun oksitlenmesi için yanık havaya tutulur. Bu islem birkaç defa tekrarlanır. Asetik asit, hidroklorik asit, fosforik asit ve sülfürik asidin deri ile temasında hemen bol çesme suyu ile yıkamalı, bulasan giyecekler çıkarılmalıdır. Önce temas ettiği alanlar iyice yıkanmalı, sonra soda, bikarbonat gibi yumusak bir alkali çözeltisi uygulanmalıdır. Eğer gözler sözkonusu ise, hemen ılık su ile en az 15 dakika yıkanmalıdır. Hidroflorik asidin temasında ise iyice yıkanmalı ve bir magnezyum oksit çamuru uygulanmalı ve sağlık kurulusuna basvurulmalıdır. Kromik asit ve dikromatların deri ile temasında %5’lik sodyum tiyosülfat ile yıkama yapılır, eğer lezyonlar görünürse bir sağlık kurulusuna basvurulmalıdır. Alkalilerin deri ile temasında ise bol miktarda suyla ve nötralize sirke ile deri yıkanmalıdır. Göze sıçraması halinde, derhal bol akar su ile gözleri gerekirse zorla açarak yıkamalı ve hemen bir sağlık kurulusuna gidilmelidir.

02.03. Alkali ve Asitlerin Yutulmasında Đlk Yardım Asetik asit, hidroklorik asit, fosforik asit ve sülfirik asit yutulduğu zaman kusmaya izin verilmemeli, kisi baygınsa ağızdan hiç bir sey verilmemelidir. Eğer ayıksa ağız bol çesme suyu ile çalkalanmalı, sonra yumurta akı ile karıstırılmıs süt verilmelidir. Eğer bu mümkün değilse olabildiğince fazla su verilmeli, bir sağlık kurulusuna haber verilmelidir. Hidroklorik asit yutulmasında da kusmaya izin verilmemeli, bol su verilmelidir. Yaralı yüzü koyun uzatılmalı, hareket ettirilmemelidir. Kromik asit ve dikromatların yutulmasında acilen sodyum bikarbonat çözeltisi verilmeli, yara sıcak tutulmalı ve bir sağlık kurulusuna haber verilmelidir. Alkalilerin yutulması durumunda ise limon suyu veya sirke karıstırılmıs bolca su verilmeli, ardından bir kasık salata yağı içirilmeli ve hemen bir sağlık kurulusuna gidilmelidir.

02.04. Ciğerleri Yakan Gazlarla Zehirlenmede Đlk Yardım Krom, brom, HCl vb. gibi kimyasalların buharları doğrudan solunduğunda zehirlenmelere yol açar. Bu durumda hemen sağlık kurulusuna haber verilmeli ve hekim gelinceye kadar tam bir dinlenme ve açık hava sağlanmalıdır. Su veya bikarbonat buharı ve oksijen tenefüs ettirilebilir.

02.05. Ağız Yoluyla Olan Zehirlenmelerde Đlk Yardım %5’lik bakır sülfat eriyiği kullanılmalıdır. Bakır sülfatın kusturucu gücü fazla olduğundan, zehir mideden uzaklastırılmıs olur.

02.06. Siyanit Tuzları Đçin Đlk Yardım Deri ile temasta iyice yıkanmalı, eğer yara açıksa bir sağlık kurulusuna basvurulmalıdır. Yutulması durumunda kisi hemen kusturulur, su ile karıstırılmıs hidrojen peroksit verilir mutlaka bir sağlık kurulusuna basvurulur.

02.07. Klorlu Bilesenler Đçin Đlk Yardım Amonyum klorür, kobalt klorür, demir klorürün deri ile temasında iyice yıkanmalı, yutulmasında ise kusturulmalı ve bol miktarda su verilmelidir. Laksatif olarak Epsom tuzları uygulanmalı ve sağlık yardımı alınmalıdır. Antimon klorür, nikel klorür, kalay klorür, kadmiyum klorür’ün deri ile temasında iyice yıkanmalı ve lanolin merhem sürülmelidir. Yutulması halinde ise bol su verilmeli, irritasyon devam ederse sağlık kurulusuna basvurulmalıdır.

02.08. Nitratlar Đçin Đlk Yardım Potasyum nitrat, civa nitratın deri ile temasında iyice yıkanmalı, eğer kasıntı, döküntü varsa sağlık kurulusuna basvurulmalıdır. Yutulması durumunda hemen bolca suyla karıstırılmıs sodyum bikarbonat verilmelidir. Sonra çiğ yumurta, yağsız süt karısımı içirilmeli ve sağlık kurulusuna basvurulmalıdır. Gümüs nitratın deri ile temasında tuzlu su ile yıkanmalı ve tahris olan yerlere uygulanmalıdır. Yutulmasında ise, bir bardak suya üç yemek kasığı tuz ekleyip çözdükten sonra bu karısım verilip kusturulmalı ve sağlık kurulusuna basvurulmalıdır.

02.09. Sülfatlar Đçin Đlk Yardım Alüminyum, amonyum, kobalt, bakır, magnezyum, nikel, potasyum, sodyum, çinko, kadmiyum ve sülfatın deri ile temasında iyice yıkanmalı, eğer deri reaksiyon gösteriyorsa sağlık kurulusuna basvurulmalıdır. Bunların yutulmasında ise bolca su verilmeli, eğer herhangi bir reaksiyon olursa sağlık kurulusuna basvurulmalıdır.

02.10. Hidrosiyanik Asit, CO2, Kükürtlü Hidrojen, Fosforlu Hidrojen ile Zehirlenmelerde Đlk Yardım Temiz hava önemlidir. Ağır durumlarda suni teneffüs yaptırılır ve gerekirse oksijen kullanılır. Özellikle hidrosiyanik asitlerle zehirlenmelerde 2 g sodyum tiyosülfat ve 0.5 g sodyum nitriti 50 ml suda eritip içirmek ve derhal sağlık kurulusuna basvurulmalıdır.

02.11. Elektrik Soku Đçin Đlk Yardım Hasta elektrikle yüklü olduğundan yaklasmadan önce ana kaynaktan akım kesilmeli veya fis prizden çıkarılmalıdır. Bu yapılamıyorsa lastik çizme ya da eldivenle ya da kuru bir önlük üzerine basarak hastaya yaklasılmalıdır. Elektrik cereyanı ile temas kesildikten sonra temiz havada suni teneffüs yaptırılmalı ve en yakın hastaneye götürülmelidir.

03.10. Civa Herhangi bir sekilde dökülürse derhal vakum kaynağından yararlanılarak temizlenmelidir. Köpük tip sentetik süngerler vasıtasıyla da toplanabilir. Eğer toplanamayacak kadar eser miktarda kalırsa üzerine kükürt serpilir ve bu sayede sülfür haline getirilerek zararsız kılınır.