Özet
Bu çalışmada, proses kontrolün yedi tekniğinden biri olan
Analizi, incelenmiştir. Pareto Analizi, basit fakat problemin teşhis ve analizinde son
derece etkili bir tekniktir. Pareto Analizinin imalat sanayiinde bir uygulaması
yapılmıştır. yeri olarak Sivas Çimento Fabrikası seçilmiştir.
Fabrikada meydana gelen üretim duruşlarının sebepleri araştırılarak arıza
sebepleri Pareto Analizi ile önem sırasına konmuştur.
Anahtar Kelimeler: İstatistiksel , Pareto Analizi, Çimento
Sanayii
Abstract
Pareto Analysis, One Of Statistical Process Control Technics, And An Application
in the Cement Industry
In this study, one of the seven technics of statistical process control, Pareto
Analysis, is investigated. Pareto Analysis, which is simple but so effective technic in
identifying and analyisis problem. One application of Pareto Analysis has been made in
cement industry. The area of application has been identified in Sivas Cement Factory.
After searching the reasons of the decreasein production in the factory, the
reasons of inefficiency have been numbered by Pareto Analysis according to the
importance.
Key Words: Technics of Statistical Process Control, Pareto Analysis, Cement
Industry

1. GİRİŞ
Toplam kalite konusunda Japonya’daki en önemli isimlerden biri olan
Kaoru Ishikawa, bir işletmedeki problemlerin % 95’inin kalite kontrolünün yedi
tekniği ile çözülebileceğini savunmaktadır. Kalite kontrol elemanlarının
proseste karşılaşabileceği problemlerin çözümleri için aşağıda belirtilen meşhur
yedi istatistik teknik kullanılır.
Pareto Analizi
Sebeb – Sonuç Diyagramı
Histogram

Kontrol Tablosu
Dağılım Diyagramı
Kusur Konsantrasyon Diyagramı
Kontrol Grafiği
Bu araçlar kalite kontrol elemanları tarafından çok yaygın olarak
kullanıldığı gibi, mühendisler, müdürler tarafından da sıkça kullanılır. Bu
araçlar istatistik ve analitik araçlardır. Şirket çapında kalite kontrol uygulayan
kuruluşlarda çalışanlar rutin işlerinde bu araçları kullanmak üzere eğitilirler
(Imai 1991:238). Pareto Analizi, kalite mühendisleri tarafından en fazla
kullanılan istatistiki bir metoddur (Squires 1986 :161).
Bu çalışmada istatistiksel proses kontrol tekniklerinden Pareto analizi
teşkil etmek için gerekli adımlar ele alınacaktır. Pareto analizinin çimento
sanayiinde nasıl uygulanabileceği konusu örnek uygulamalar ile açıklanacaktır.
2. PARETO ANALİZİ
Karar almak genellikle zordur. Pareto analizi verileri tasnif ederek karar
alma işini kolaylaştırır. Söz konusu tasnif için pareto grafikleri kullanılır. 19.
yüzyılda yaşamış olan İtalyan iktisatçı ve sosyolog Vilfredo Pareto(1848 – 1923;
iktisat ve sosyoloji alanında tanınmış italyan bilim adamıdır. En önemli eseri
“Düşünce ve Toplum” 1916 yılında yayınlanmıştır.), daha sonra kendi adıyla
anılmaya başlayacak olan prensibini ilk kez ekonomik içerikli olarak ortaya
koymuştur. Pareto işletmelerde çeşitli incelemeler yapmış ve aldığı sonuçları şu
şekilde genelleştirmiştir (QCC 1984:8).
Normal dağılımda sebeplerin en önemli %20’si, sonuçların %80’ini sonra
gelen %30’u, sonuçların %15’ini ve geri kalan %50’si ise sonuçların sadece
%5’ini oluşturmaktadır. Maliyetin yaklaşık %80’ninin elemanların sadece
%20’sinden kaynaklandığı veya servetin yaklaşık %80’ninin nüfusun %20’sinin
elinde olduğu gibi durumlarda bu konuya birer örnektir. Bu oranlar sebebiyle
Pareto prensibine literatürde “80-20”, “90-10 “ kuralı veya “70-30 “ kuralı da
denir. ABC analizi olarak da isimlendirilen Pareto grafiği, alışılmış temel ayrım
metodu veya önceliklerin belirlenmesi olarak kullanılmaktadır.
Bir mamulde bulunması mümkün tüm hataların aynı önem derecesine
sahip olduğu söylenemez (Kobu 1987:274). Pareto analizi değişik sayıdaki
önemli sebepleri, daha az önemde olan sebeplerden ayırmak için kullanılan bir
tekniktir. Bu teknik bir olayın grafik yardımıyla gösterilmesi ve karşılaşılan
problemin veya konunun en önemli sebebi üzerinde dikkati yoğunlaştırdığından
ve önceliklerin belirlenmesine yardımcı olduğundan ekonominin dışında da her
alanda kullanılabilir niteliktedir.

TAMAMINI OKU